Steeds meer werkgevers gebruiken gedragstesten zoals de SHL Occupational Personality Questionnaire (OPQ) of de PI Behavioral Assessment (Predictive Index) om sollicitanten te beoordelen op persoonlijkheid, werkstijl en culturele fit. In tegenstelling tot vaardigheidstests, meten deze assessments hoe jij je waarschijnlijk gedraagt in werksituaties, niet wat je kunt.
Als je binnenkort een SHL of PI-test moet afleggen, is het belangrijk dat je begrijpt wat er getest wordt, hoe je je voorbereidt, en hoe je eerlijk én strategisch antwoordt. In dit artikel leggen we uit hoe je succesvol door deze assessments komt – zonder je authenticiteit te verliezen.
Wat is de SHL OPQ Gedragstest?
De SHL OPQ (Occupational Personality Questionnaire) is een uitgebreide test die 32 persoonlijkheidsdimensies meet, verdeeld over drie hoofdcategorieën:
- Relaties met anderen (bijv. invloed, samenwerking, empathie)
- Stijl van denken (bijv. besluitvorming, analyse, creativiteit)
- Emotionele reacties (bijv. stressbestendigheid, zelfvertrouwen)
Je beantwoordt telkens een reeks uitspraken zoals:
“Ik ben graag degene die beslissingen neemt in een team.”
“Ik voel me op mijn gemak in competitieve omgevingen.”
Je kiest welke stellingen het beste en minst bij je passen. Er zijn geen juiste of foute antwoorden, maar je antwoorden worden vergeleken met het gewenste profiel voor de functie.
Wat is de PI Behavioral Assessment?
De PI Behavioral Assessment is veel korter – meestal 6–10 minuten – en bestaat uit twee lijsten met adjectieven (bijv. zelfstandig, geduldig, overtuigend). Je kiest:
- Hoe je denkt dat anderen je zien
- Hoe jij jezelf ziet
De test meet vier primaire gedragsdimensies:
- Dominantie (invloed uitoefenen)
- Extraversie (sociale interactie)
- Gedragsbehoefte aan structuur
- Respons op stimulatie / tempo van actie
Op basis van jouw keuzes ontstaat een gedragsprofiel dat wordt gematcht met de eisen van de functie.
Hoe bereid je je voor op SHL of PI gedragstests?
1. Ken de functie en het gewenste profiel
Analyseer de vacature: is het een leiderschapsrol, teamgerichte functie of zelfstandige positie? De functie bepaalt welk gedrag als “ideaal” wordt gezien.
| Functietype | Gewenst gedrag |
|---|---|
| Leidinggevend | Dominant, besluitvaardig, beïnvloedend |
| Administratief | Georganiseerd, gestructureerd, nauwkeurig |
| Klantenservice | Empathisch, sociaal, geduldig |
| Creatief/ontwerp | Onafhankelijk, innovatief, flexibel |
2. Doe een oefentest
Je kunt oefenen met vergelijkbare vragen op platforms zoals:
- JobAssessmentHelp.com
- 123test
- Assessmentday.com
Zo leer je jouw neigingen herkennen en raak je vertrouwd met de formats.
3. Beantwoord strategisch maar authentiek
Toon je echte werkstijl, maar benadruk die eigenschappen die passen bij de functie.
Bijvoorbeeld:
Voor een leidinggevende functie mag je best hoog scoren op assertiviteit en initiatief. Voor een teamfunctie toon je eerder samenwerking en aanpassingsvermogen.
4. Wees consistent
Zowel SHL als PI detecteren inconsistente of tegenstrijdige antwoorden. Denk goed na bij elke keuze, vooral in de SHL-test waar je “best” en “least like you” moet kiezen.
5. Begrijp je sterktes en werk eraan
De PI-test laat vaak je profiel zien. Weet je dat je bijvoorbeeld laag scoort op structuur, en is dat nodig voor de baan? Overweeg dan voorbeelden te geven in het sollicitatiegesprek waarin je laat zien hoe je gestructureerd werkt.
Veelgemaakte fouten (en hoe je ze voorkomt)
- Te sociaal wenselijk antwoorden: Als je probeert te raden wat “goed” is, wordt je profiel onnatuurlijk.
- Te snel antwoorden: Denk goed na, vooral bij vergelijkingen (zoals bij SHL).
- Tegenstrijdigheden invullen: Bijvoorbeeld zeggen dat je besluitvaardig én afwachtend bent.
- Je eigen profiel niet begrijpen: Reflecteer vooraf op je sterktes, valkuilen en je natuurlijke werkstijl.
Tips per testtype
Voor de SHL OPQ:
- Neem je tijd. De test is lang (100+ vragen).
- Denk per vraag aan je echte gedrag op het werk, niet aan hoe je zou willen zijn.
- Gebruik de functie-eisen als richtlijn: stem je gedrag daarop af zonder oneerlijk te zijn.
Voor de PI Behavioral Assessment:
- Wees bewust van welke woorden je kiest. Elk bijvoeglijk naamwoord telt mee.
- Vermijd extreme tegenstellingen tussen “hoe anderen je zien” en “hoe jij jezelf ziet”.
- Laat jouw natuurlijke sterktes goed naar voren komen.
Veelgestelde Vragen (FAQ)
1. Kan ik slagen of zakken voor een gedragstest?
Officieel niet. Maar als jouw profiel sterk afwijkt van het gewenste profiel voor de functie, kan dat invloed hebben op de uitkomst van je sollicitatie.
2. Kan ik oefenen voor de PI of SHL test?
Ja. Oefenen helpt je je bewust te worden van je voorkeuren en om consistente, strategische keuzes te maken.
3. Kan ik mijn profiel bewust sturen?
Tot op zekere hoogte. Je kunt accenten leggen op sterke eigenschappen die bij de functie passen, zolang je eerlijk blijft.
4. Wat als mijn gedrag niet past bij de functie?
Dan is het misschien geen goede match — en dat is oké. Je wilt uiteindelijk werken op een plek waar jouw natuurlijke stijl tot zijn recht komt.
5. Hoeveel tijd kost de SHL test? En de PI?
SHL: 25–40 minuten. PI: ongeveer 6–10 minuten.
6. Moet ik me zorgen maken over de uitslag?
Niet als je eerlijk en doordacht hebt geantwoord. De test is slechts één onderdeel van het sollicitatieproces.
Conclusie
De SHL en PI gedragstests zijn ontworpen om inzicht te geven in jouw werkstijl. Door te begrijpen wat er gemeten wordt, je voor te bereiden met oefentests en je antwoorden af te stemmen op de functie, vergroot je jouw kansen aanzienlijk. Blijf eerlijk, wees strategisch en laat het beste van jezelf zien. Zo laat je de test voor jou werken — en niet tegen je.
